Is de inkomensverklaring een kanskaart?

Dat het systeem van inkomensregistratie er soms vreemde regels op na houdt, daarover heeft ondergetekende de afgelopen tijd al meermaals geschreven, zoals hier en hier. Deelnemers aan de training Inkomensregistratie en passend toewijzen hebben mij ook al eens gekscherend horen declameren:

“Heeft u een papier van de Belastingdienst over 2016 of 2017 met daarop een getal dat na indexering uitkomt onder de € 36.799? – dan heeft u een sociale huurwoning gewonnen!”

In wezen is de inkomensverklaring voor corporaties en hun medewerkers een juridisch ingebedde ‘black box’. Het is immers niet duidelijk hoe het getal op de verklaring tot stand is gekomen, of beter gezegd: waaruit het is opgebouwd. Eenmalige aftrek van studie- of medische kosten, tijdelijke mee- of tegenvallers zoals een ontslagvergoeding, een sabbatical, hypotheekrente: ze hebben vaak niets te maken met de situatie waarin de klant zich momenteel bevindt, maar ja, je weetetniet!

Ook voor de gevallen waarin met het actuele inkomen getoetst kan/moet worden, heeft de wetgever een wat grofmazig schema ingericht. Zo is bijvoorbeeld in het Stroomschema (BTIV Bijlage 1, B) bepaald dat je voor het vakantiegeld altijd 8% moet aanhouden. Dus ook als dat niet zo is (denk aan bepaalde uitkeringen zoals de AOW en aan afwijkende arbeidsovereenkomsten). Bovendien wordt die 8% vakantiegeld volgens het BTIV gerekend over het fiscale loon, het Loon voor loonheffing (dus niet het bruto-loon).

Dit past allemaal prima in het streven om de systematiek zo eenvoudig mogelijk te houden, het fiscale loon had je immers al op de loonstrook uitgezocht. Maar feitelijk klopt er natuurlijk geen bal van (en stel je even voor dat de kandidaat-huurder salarisadministrateur blijkt te zijn).

Was het leven maar zo simpel

We hebben steeds minder vaste banen, we zijn steeds meer flex. En zo ook onze arbeidsvoorwaarden. Dus is er inmiddels zoiets als het Individueel Keuze Budget (IKB). Plat gezegd is dat het vakantiegeld, eindejaarsuitkering, levensloopvergoeding en nog wat extra’s zoals bovenwettelijke vrije dagen en studiebudget bij elkaar op een hoop gegooid in één bedrag dat je maandelijks reserveert. Meestal. Want in sommige CAO’s zit het vakantiegeld er dan weer níet in, zoals bij Logistiek en transport. Ehm juist ja, enneh… hoe registreren we dat binnen de aangegeven systematiek? En hoe onthouden we dat allemaal?

Het PGB: altijd goed voor verwarring

Nog zo’n leuke, altijd goed voor de nodige verwarring: het persoonsgebonden budget, kortweg PGB. Het PGB zelf is geen inkomen: het is een bedrag waarmee de behoevende zorg inkoopt. Bij een PGB is het handig om te weten wat voor zorgovereenkomst (hierma: zovk) is gesloten tussen de budgethouder/zorgbehoevende en de zorgverlener; Er zijn 4 smaken:

1. Zovk met een zorginstelling (die dus een medewerker stuurt)
2. Zovk met partner of familielid (1e of 2e graad, dus oma en opa, ouder, broer of zus, kind of kleinkind; aangetrouwde schoonzus of zwager)
3. Zovk met een zzp’er (de zorgverlener is dus een zelfstandig ondernemer)
4. Zovk obv arbeidsovereenkomst (zorgverlener komt dus als werknemer in dienst bij de zorgbehoevende), met alles erop en eraan zoals vrije dagen en vakantiegeld, loondoorbetaling bij ziekte. SVB verzorgt dan doorgaans de salarisadministratie zoals loonstroken, afdrachten, en de jaaropgave (voor de zorgverlener is dit dus gewoon inkomen uit loon zoals bij elke andere werkgever).

Met name die tweede variant levert nogal eens vraagtekens op. Daarin zijn 2 varianten mogelijk qua uitbetaling:

1. De budgethouder betaalt (maandelijks) het brutobedrag PGB aan de zorgverlener (partner/familielid); dan is dat bruto inkomen voor de zorgverlener, waarover deze laatste dus nog belasting moet betalen; hij ‘geeft dat op aan de belastingdienst’ als ‘overige inkomsten uit arbeid’, te vergelijken met een zelfstandige/ondernemer. In dat geval kan je voor de inkomensregistratie ofwel de aangifte over afgelopen jaar gebruiken (als er geen werkbare VGI’s of aanslagen zijn), ofwel een prognose over het lopende jaar.
2. De budgethouder heeft de administratie uitbesteed aan SVB. SVB maakt dan maandelijks de netto-vergoeding over naar de zorgverlenende partner/familielid, houdt belasting in, verstrekt maandelijks loonstroken en maakt een jaaropgave op. Maar let op: omdat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst (werkgever-werknemer, zoals bij 4.), is er ook geen sprake van doorbetaling loon bij ziekte, betaalde snipperdagen of extra vakantiegeld-uitbetaling in mei!

Inkomensregistratie is geen spelletje

Het zal duidelijk zijn: dit is geen simpel spelletje meer, als verhuurmedewerker moet je hier serieus aan de bak. In de vernieuwde training Inkomensregistratie en passend toewijzen komen zowel het IKB als het inkomen uit PGB uitgebreid aan de orde. Doet u mee? Of vraag hier een voorstel aan voor een praktische incompanytraining samen met uw collega’s?

Inkomensregistreerders, ik groet u!