Governance vraagt komende maanden aandacht van RvC
Eind maart gaf Vestia het symposium “in de steigers” waar Vestia 5 jaar herstel verantwoorde. Eén van de sprekers was prof.dr.ir. R. Goodijk. Een centraal thema bij professor Goodijk is dat de rol van de Raad van Commissarissen (RvC) in de (semi) publieke sector in het verleden sterk is onderschat.
De RvC-modellen zijn in de jaren negentig gekopieerd uit de private sector waarbij onvoldoende rekening is gehouden met de specificiteit van (semi) publieke organisaties. Toen de aansturing bij (semi) publieke organisatie vervolgens tekort schoot was de kritiek vernietigend. Naar aanleiding van de incidenten in de volkshuisvesting velde de Parlementaire Enquête Woningcorporaties (PEW) een hard oordeel over de rol van de RvC’s.
Regelexplosie met afvinken als risico
De constateringen van de PEW hebben beperkt geleid tot ingrepen in de structuur waarmee uitdagingen bij de wortel worden aangepakt. Er is gekozen voor de introductie van een groot aantal nieuwe regels, ook voor de RvC. Het theoretisch risico van een dergelijke rule-based benadering is dat het eigen verantwoordelijkheid “uitschakelt”. Reguleringstheorie onderscheidt rule based versus principle based benadering. Het is goed zolang je aan de regels voldoet.
Dit is risicovol, omdat regels niet alle situaties kunnen omvatten en vaak een resultaat zijn van de vorige crisis. Het is geen goede benadering voor het voorkomen van de toekomstige crisis.
Governance opzet, functioneren en doorleven
In de praktijk is dit “vinkrisico” zichtbaar. Veel corporaties hebben bijvoorbeeld de Aedes-modellen van de reglementen gebruikt. Het reglement is er, maar het is de vraag of de inhoud goed doorleefd is en in praktijk wordt gebracht. Gezien de vloedgolf van nieuwe regels is deze benadering logisch, maar onwenselijk.
De Autoriteit woningcorporaties (Aw) verwacht een andere taakinvulling en toetst dit bij de governance audits. De Aw controleert hierbij niet alleen of de governance in opzet bestaat, maar ook in de praktijk functioneert en doorleefd wordt. RvC-leden worden hier specifiek op bevraagd.
Vooral het “functioneren” en “doorleven” vraagt actie de komende maanden. Het verdient aanbeveling hier pro-actief mee om te gaan. Geeft u er de voorkeur aan om zelf vast te stellen wat er nog moet gebeuren en hier actief aan te werken of laat u deze constatering over aan de extern Toezichthouder met het risico dat u een negatief oordeel krijgt?
Governance in 4-stappen
1) Ken de regels.
Bespreek, begrijp en accepteerde wettelijke vereisten en de eisen van de Aedes governancecode.
2) Check de governance opzet.
Gebruik bijvoorbeeld de Aedes/VTW checklist of laat een compliancescan uitvoeren. Eventuele lacunes
3) Check functioneren en doorleven van de governance afspraken.
Werkt de governance in de praktijk; weten stakeholders wat er van hun verwacht wordt en wat er in de regelementen staat; wordt het afgesproken proces gevolgd; weerspiegelen genomen besluiten de gemaakte afspraken etc.? Ga actief met de organisatie in gesprek met als doel verbeterpunten te identificeren in functioneren en doorleven van de governance.
4) Governance actieplan opstellen.
Stel een governance actieplan op waarin de geconstateerde verbeteringen worden opgepakt. Hierdoor geeft u actief invulling aan de gestelde eisen en kunt u dit verantwoorden aan de externe toezichthouder.
Tenslotte
De herziene Woningwet is sinds 1 juli 2015 van kracht en de regelgevingsexplosie is hierin vastgelegd. Wat u er ook van vindt, dit is uw werkelijkheid en handelingskader. Om u verder op weg te helpen biedt Finance Ideas Academy de training ‘Governancecode Woningcorporaties”.
