De impact van bewonersgedrag op de CO2-uitstoot van de corporatiesector
De corporatiesector erkent de urgentie om te verduurzamen. Al een aantal jaren investeert zij fors in het verduurzamen van de woningvoorraad door middel van energetische verbeteringen. Gemaakte afspraken over reductie van CO2-uitstoot in onder meer het Energieakkoord en de Aedes Woonagenda onderstrepen de relevantie deze CO2-reductie. Daarom investeren corporaties ook de komende jaren fors in het verbeteren van de energetische kwaliteit van de woning.
Van label B tot NOM: de meeste ingrepen zijn er in ieder geval op gericht het energieverbruik en daarmee de CO2-uitstoot te verminderen. Maar het verbeteren van de energetische kwaliteit van een woning leidt niet altijd tot de verwachte energie- en CO2-reductie. Er is steeds meer bewijs dat het bewonersgedrag namelijk ook een grote rol speelt in dit vraagstuk
Afwijking theoretisch en werkelijk energieverbruik
In de verduurzamingsopgave focussen corporaties voornamelijk op investeringen gericht op het verbeteren van het energielabel. Volgens het theoretisch raamwerk wat door de RVO is ontwikkeld, leiden deze labelstappen tot een bepaalde energiebesparing. Onderzoek toont echter aan het werkelijke energieverbruik in de praktijk sterk afwijkt van het theoretische verbruik (zie onderstaande figuur).
Werkelijke versus theoretische energielasten (Majcen, 2016)
Kosten gasverbruik per maand
Uit het onderzoek blijkt dat volgens de theorie een woning met label G vier maal zoveel gas verbruikt als een woning met een label A, terwijl in de praktijk blijkt dat dit slechts het dubbele is. Met name het verbruik van de slechte energielabels wordt in de theorie fors overschat. En het verbruik van goede energielabels wordt juist licht onderschat.
Verschil in gebruik van energetisch slechte en energetisch goede woning
Dit is verklaarbaar doordat bewoners een energetisch slechte woning vaak anders gebruiken dan een energetisch goede woning. Zo verwarmen bewoners van een energetisch slechte woning vaak alleen het vertrek waarin zij verblijven. Wanneer deze bewoners door renovatie of een verhuizing de beschikking krijgen over een energetisch goede woning gaan zij vervolgens alle vertrekken van de woning verwarmen.
Kortom, de effectieve energie- en CO2-reductie bij labelstappen is vaak beperkter dan vooraf wordt ingeschat doordat de bewoners op sommige aspecten de woning anders gaan gebruiken en juist op andere aspecten dezelfde gewoontes houden (bijvoorbeeld een raam openzetten bij het koken). Hierdoor is de effectieve CO2-reductie van de woningvoorraad beperkt wanneer de focus enkel bij een verbetering van energie labels ligt.
Ook in corporatiesector beperkte relatie energetische kwaliteit en CO2-uitstoot
Ook uit de recent verschenen Aedes benchmark blijkt dat het verband tussen de energetische kwaliteit van het bezit en het energieverbruik en de CO2-uitstoot beperkter is dan dat op basis van de theorie verwacht mag worden. Onderstaande figuur toont de relatie tussen de gemiddelde theoretische energieprestatie (Energie-Index) en het gemiddelde bewonersgedrag (werkelijke energieverbruik en daaraan gekoppelde CO2-uitstoot) per deelnemende corporatie aan de benchmark.
Energie-index versus duurzaamheidsprestatie (Aedes Benchmark, 2017)
CO2-uitstoot in kg/m2
Volgens het theoretisch raamwerk zou verwacht mogen worden dat corporaties met een gemiddeld lage Energie-Index ook een relatief lage CO2-uitstoot hebben. Dit zou betekenen dat er in de grafiek een duidelijke lijn te trekken zou zijn van linksonder naar rechtsboven waaromheen de meeste corporaties ongeveer zouden liggen. Dit verband is echter geheel niet zichtbaar. Ook hieruit blijkt dat het bewonersgedrag klaarblijkelijk van grote invloed is op het energieverbruik.
Van awareness naar optimaal gebruik
De corporatiesector zet voornamelijk in verduurzaming door middel van energetische verbeteringen. In de praktijk blijkt echter dat bewonersgedrag net zo belangrijk is. Puur denken in ‘label stappen’ heeft daarom een te beperkte invloed op de beoogde CO2-reductie. De sector staat voor de uitdaging om het gesprek aan te gaan met huurders. Hoe wordt een energiezuinige woning nou écht optimaal benut?
De awareness en motivatie onder zowel corporaties als huurders is er. De volgende stap is de theoretische potentie te verwezenlijken.
Aan de slag met uw Plan van Aanpak CO2 -neutraal?
Wilt u ook aan (gestructureerd) aan de slag met uw Plan van Aanpak CO2 neutraal? Op het gebied van duurzaamheid en verantwoord investeren biedt Finance Ideas Academy opleidingen die u concreet verder helpen in uw duurzaamheidsopgave:
- Verduurzamingsstrategie: Realisatie van een CO2-neutrale voorraad
- Verdien- en financieringsmodellen verduurzaming woningportefeuille
Uiteraard kunt u ook contact opnemen met ons voor een maatwerk en/of incompanyopleiding of voor een goed advies bij uw vraagstuk.
Wij ondersteunen u graag. In bredere zin kunnen wij u helpen met projectmanagement, trainingen en werksessies om een vliegende start te maken. Ook kunnen wij een doorrekening voor u maken met de financiële impact van het Plan van Aanpak CO2 -neutraal op uw financiële ratio’s. Neem gerust contact op voor uw vraag.
