Talis over Moderne Devotie en maatschappelijke veerkracht in wonen en zorg
Als ambassadeur van de Taskforce Wonen en Zorg heeft Ronald Leushuis – bestuurder bij Talis – een duidelijke boodschap: “we moeten ons bewust zijn van de toename van ouderen en mensen met dementie, maar tegelijkertijd de maatschappelijke veerkracht niet onderschatten”. Die veerkracht bestaat volgens Leushuis zowel in het maatschappelijke middenveld van corporaties, zorginstellingen en gemeenten als bij mensen en families die met ouderdom en dementie te maken krijgen. Wat betekent dit voor de sector? En hoe pak je dit aan? Tijd om in gesprek te gaan over dit actuele thema.
Welke invloed hebben ontwikkelingen in woonzorgvastgoed op Talis?
“Bij Talis praat ik liever niet in de specifieke term zorgvastgoed, want voor ons is het vastgoed voor mensen met een zorgbehoefte een regulier product. Die visie hebben we al een tijd en hij is in de afgelopen jaren niet veranderd. Wel zien we dat het scheiden van wonen en zorg invloed heeft gehad op ons programma van eisen (PvE). Daarover hebben we negen of tien jaar geleden al samen met een van de grote zorgpartners en hun externe conceptontwikkelaar gesproken. Dat proces duurde anderhalf tot twee jaar, waarbij het PvE tot op regelniveau is bediscussieerd. In die tijd hebben we elkaars taal geleerd. Sindsdien gaat het crescendo, zijn we hard aan de slag en hebben we volop nieuwbouw opgeleverd.”
Wat waren belangrijke onderwerpen en uitkomsten in de discussie rondom het PvE?
“In het PvE hebben we een begrip als flexibiliteit stevig omarmd. Deze flexibiliteit is voor Talis naar mijn indruk niet eens nodig als ik kijk naar de ontwikkeling van de doelgroep. Over de eindgebruiker van het vastgoed maak ik me in de komende vijftig jaar geen enkele zorgen. Toch is het wel denkbaar dat de zorginstelling het vastgoed op enig moment anders wil gebruiken. In de gesprekken over het PvE hebben we steeds het uitgangspunt gekozen dat we iets willen betalen als we begrijpen waarom het nodig is. Als we dat niet begrijpen, beschouwen we het als een wens van de zorginstelling. Die wensen voegen we toe voor onze kosten zolang het binnen de maximale investeringsuitgave van de aanbesteding past. Als dat niet lukt – en dat is pas vrij recent het geval met bijvoorbeeld koeling en zonwering – dan komt de rekening bij de zorginstelling te liggen.”
Hoe heeft de samenwerking met zorginstellingen zich daarna verder ontwikkeld?
“Vanuit het overleg dat wij op bestuurlijk niveau en in de praktische uitvoering hadden, zijn we verder gegaan met een bestuurstafel. Dat betekent dat wij twee keer per jaar op bestuurlijk niveau om tafel zitten met elke zorginstelling die bij ons huurt. We bespreken daar nieuwbouw, mogelijkheden voor aankoop van oude zorggebouwen, verbouwingen en de behoefte aan nieuwe capaciteit. Daarnaast hebben we de ‘markt van wonen en zorg’. Daar voeren de verschillende corporaties en alle zorginstellingen in Nijmegen het gesprek over wie welke behoeften heeft. Ik merk dat van daaruit al 60-70% van de uitbreidingsvragen kunnen worden opgelost. De 30-40% van de vragen die dan nog niet is opgelost, valt bij ons weer terug in het bestuurlijke overleg dat we met individuele zorginstellingen hebben.”
Wat zie je als verbetermogelijkheid in de samenwerking met zorginstellingen?
“We merken dat we er goed in slagen om op locatieniveau transparant en met vertrouwen samen te werken. We kunnen nog veel meer publieke waarde toevoegen als we met zorginstellingen ook op portefeuilleniveau tot die transparantie kunnen komen. Nu komen zorginstellingen soms naar Talis toe met de vraag om iets nieuws op te zetten, terwijl ze vrij recent hun mooiste locaties aan de hoogste bieder hebben verkocht. Dat vind ik dan jammer, want op die verkochte locaties hadden we samen waarschijnlijk iets kunnen ontwikkelen met veel meer publieke waarde dan hetgeen de partij doet die het tegen de hoogste prijs heeft kunnen kopen.”
Talis is aangesloten bij het initiatief Moderne Devotie. Wat betekent dat?
“Moderne Devotie gaat over het met elkaar leren over hoe mensen weer samen gaan leven en wat wij daar vanuit onze organisaties aan kunnen bijdragen. We doen dat met twee andere corporaties en vijf zorginstellingen. Vijf keer per jaar komen we 24 uur bij elkaar en hebben daarnaast ook op regelmatige basis contact. Doordat we elkaar vaak spreken, ontstaan allerlei nieuwe initiatieven en vinden we praktische oplossingen voor gezamenlijke uitdagingen. Een vraag die we onszelf stellen is ‘doen we de goede dingen’, in plaats van dat we te veel gefocust zijn op ‘doen we de dingen goed’. Dingen goed doen is belangrijk, maar je moet ook bereid zijn om je nek uit te steken en het institutionele denken te doorbreken. Het initiatief van de Moderne Devotie draagt daar goed aan bij.”
Je spreekt ook over maatschappelijke veerkracht. Wat is dat?
“Een goed voorbeeld is hoe wij omgaan met ouderen in eengezinswoningen. Een oudere in een eengezinswoning is geen probleem als wij deze mensen in staat stellen om zelf oplossingen te vinden. Daarom zie ik goede mogelijkheden voor woningdelen. Mensen blijven langer zelfstandig en gelukkig in hun eigen buurt en met hun eigen sociale netwerk. Met een relatief kleine investering kan een oudere bij een ander inwonen of kan iemand bij een oudere inwonen. We doen dat nu al met succes op kleine schaal en willen dat in de komende jaren waar nodig gaan uitbreiden. Ouderen die een woning willen delen, kunnen meer voor elkaar betekenen. Daardoor is minder professionele zorg nodig”.
Als je jouw collega-corporaties één tip mag geven, welke zou dat dan zijn?
“Meer bewustzijn van de impact van vergrijzing is nodig, maar we moeten ook vertrouwen hebben in de maatschappij. We vinden weinig goede oplossingen als we vasthouden aan institutioneel denken en risicomanagement. In plaats daarvan moeten we toe naar praktische oplossingen die de maatschappelijke veerkracht versterken, waarbij we waar nodig als maatschappelijk middenveld onze nek uitsteken.”
Meer inzicht in het speelveld van Wonen en Zorg?
Heeft u vragen over uw mogelijkheden? Neem contact op met Michiel Majoor. Wilt u meer weten over het speelveld van woonzorgvastgoed? Tijdens de training De businesscase van zorgvastgoed staan we stil bij de eisen, risico’s, huurcontracten en de impact voor uw corporatie. Bekijk hier het programma en de data.
