Inkomensregistratie: ondernemer vs werknemer

Het zijn er inmiddels aardig wat: in Nederland hebben we zo’n 1,1 miljoen zzp’ers. Op een totale werkzame beroepsbevolking van nog geen 9 miljoen mensen is dat dus meer dan 12%.

Die zzp’ers, dat zijn echt niet allemaal grootverdieners. Sommigen werden ondernemer omdat ze tijdens de crisis gewoon niet (meer) aan de bak kwamen. Anderen kozen bewust voor een meer onafhankelijk bestaan, ook zonder de ambitie om ‘ooit nog eens heel groot te worden’. Of gewoon omdat het beter past (lees: werkt) binnen hun branche, bij wat ze doen: van beeldend kunstenaar tot management consultant, van (pizza-)koerier tot taxichauffeur, van bouwer en tegelzetter tot tolk/vertaler. Geen wonder dus dat we tijdens de trainingen inkomensregistratie en passend toewijzen iedere keer veel vragen krijgen over ondernemersinkomen.

Het inkomen van een zelfstandig ondernemer is anders dan van een werknemer

Er is momenteel veel discussie over zelfstandige ondernemers zoals zzp’ers. De weerstand in de publieke opinie is met name de afgelopen jaren zeer sterk toegenomen. Met de vakbonden als lobby, die hen als concurrentievervalsers zien van werknemers in loondienst: zij hoeven geen pensioen op te bouwen, betalen geen premie voor de WIA (die is er ook niet voor hen) en ze hebben bijvoorbeeld zelfstandigenaftrek.

Of deze weerstand helemaal terecht is (immers inkomensonzekerheid en geen werkgever die voor hen bijdraagt aan zaken als pensioenopbouw en inkomensafhankelijke zorgpremie) kan je je natuurlijk ook afvragen, dat is een politieke keuze.

Praktijkvoorbeeld ondernemer vs werknemer

Als ik het even plat sla, dan kan het bruto/netto-plaatje er zo uitzien: Ondernemer met € 26.000 winst vs Werknemer in loondienst met € 26.000 bruto salaris (€ 2.006 per maand plus 8% vakantietoeslag).

De realiteit is dus dat zzp’ers (in NL) over de eerste 26K geen inkomstenbelasting betalen, en werknemers ca. €4.000. Aan de andere kant wordt voor de werknemer de inkomensafhankelijke zorgpremie door de werkgever betaald (die bedraagt 6,95% van het loon), plus doorgaans de helft van de pensioenpremie. Het is maar net hoe je ernaar kijkt. Het kabinet heeft inmiddels wel aangegeven dat de zelfstandigenaftrek vanaf volgend jaar in stapjes verlaagd gaat worden van de huidige € 7.280 naar € 5.000,-. Dat betekent ook dat zelfstandigen straks sneller niet meer in aanmerking komen voor een sociale huurwoning. Door de verlaging van de zelfstandigenaftrek stijgt het verzamelinkomen ‘op papier’ namelijk met bijna €2.000. Daarnaast gaan zij jaarlijks zo’n €750 meer belasting betalen, €150 meer inkomensafhankelijke zorgpremie afdragen, en zullen zij minder snel recht hebben op zorg- of huurtoeslag.

Hoe registreer je ondernemersinkomen bij sociale huurtoewijzing?

Wat zegt de wet? Om te beginnen: uitgangspunt blijft de inkomensverklaring van de Belastingdienst over 2017 of 2018. Maar omdat de meeste zelfstandigen (c.q. hun accountants) de aangifte uitstellen, vermelden deze meestal dat het inkomen onbekend is.

Het BTIV vertelt hoe het dan verder moet:

Bij inkomen uit onderneming dient een schatting te worden gemaakt van het belastbaar jaarinkomen (de winst, eventueel verminderd met de fiscaal toepasbare aftrekposten zoals zelfstandigenaftrek, startersaftrek of MKB-vrijstelling).

Voor het lopende jaar (2019) kan dit jaarinkomen vastgesteld worden aan de hand van de laatste winst- en verliesrekening, waarbij het aldus vastgesteld belastbaar inkomen (over 2018) vermenigvuldigd dient te worden met de wettelijke index. Voor het lopende jaar kan de verwachte winst bepaald worden op basis van een prognose.

Maar waar moeten we naar kijken bij een jaarrekening? Welke winst? En die ‘eventuele’ aftrekposten, waar staan die dan? Niet op de jaarrekening in ieder geval. De resultatenrekening 2018 is dus niet genoeg!

Wat heb je nodig?

Je hebt een fiscaal rapport 2018 van de accountant of administratiekantoor nodig, met daarbij de bevestiging dat deze is ingediend bij de belastingdienst. In dat rapport tref je het fiscale inkomen box 1 aan, dat is dus winst minus de genoemde aftrekposten. Ondernemers zijn er in soorten en maten. Kleine zelfstandigen hebben dan ook niet altijd een externe accountant of belastingconsulent. Daarom is het ook toegestaan om de aangifte 2018 te gebruiken, met de bevestiging dat deze is ingediend bij de Belastingdienst.

Waar moet een prognose aan voldoen?

Het alternatief, een prognose over het lopende jaar, is meestal de gemakkelijkste weg. Maar hoe moet die er nou eigenlijk uitzien? “Wij van Administratiekantoor Plakband&Partners verklaren dat ondernemer Jan Jansen een inkomen heeft van € 25.000”. Is dat een prognose? Het punt is dat je gewoonweg niet weet wat je krijgt wanneer je tegen een kandidaat-huurder zegt dat hij een prognose moet aanleveren.

Wettekst noch protocol zijn hier duidelijk over. Dus wordt de verhuurmedewerker keer op keer geconfronteerd met andersoortige overzichten en verklaringen waarvan hij niet zeker is of ze wel accountantscontrole-proof zijn. Kostbare tijd gaat verloren door geheen-en-weer met de klant en overleg met collega’s, over wat nu wel en wat nu niet goed is.

Gratis model: inkomensprognose zelfstandig ondernemer

Om hier verbetering in te brengen heeft Koen Velner in overleg met een aantal partijen een eenvoudig model ‘inkomensprognose zelfstandig ondernemer’ gemaakt. Deze ‘template’ wordt inmiddels door veel corporaties gebruikt. Door het model in te zetten bij het opvragen van inkomensgegevens van zelfstandig ondernemers wordt het proces een stuk eenvoudiger en efficiënter.

Het model is gratis op te vragen door een mailtje te sturen onder vermelding van ‘inkomensprognose zelfstandig ondernemer’.