Kan mijn risicobereidheid omhoog?

Wil je iets bereiken dan moet je risico’s nemen. Van deze wetmatigheid is iedereen zich bewust. De vraag is, welke risico’s neem je wel en niet? En waarom neem je nu juist deze risico’s wel? Dit zijn de vragen die worden beantwoord bij het vaststellen van de risicobereidheid.

De corporate governance code zegt over risicobereidheid: “het bestuur legt verantwoording af over de risicobeoordeling en beschrijft de voornaamste risico’s waarvoor de vennootschap zich geplaatst ziet in relatie tot haar risicobereidheid”. Volgens de richtlijnen van de jaarverslaggeving (RJ 400) moet een corporatie iets zeggen over de bereidheid om risico’s en onzekerheden al dan niet af te dekken.

Maar kan een corporatie nog wel risico’s nemen?

Alle corporaties werken de komende jaren aan beschikbaarheid, betaalbaarheid, duurzaamheid, kwaliteit en leefbaarheid. Bij het maken van keuzes over de wijze waarop en de mate waarin we invulling geven aan deze doelstellingen komt iedere corporatie voor grote dillema’s te staan. Kiezen we voor een betaalbaar en duurzaam aanbod, of leidt dit tot te weinig aanbod? Kiezen we voor een gematigd huurbeleid of beperkt dit ons investeringsprogramma? De keuzes zijn afhankelijk van de lokale volkshuisvestelijke opgave, de politieke context, de opvattingen van de huurders, onze eigen visie, de harde financiële restricties en …. onze kijk op risico’s!

Welke risico’s spelen een rol bij het realiseren van doelstellingen?

“Bij het maken van keuzes speelt de basishouding van bestuurder en managers ten aanzien van risico’s intuïtief een belangrijke rol. Welke risico’s zien ze bij het realiseren van de verschillende doelstellingen? Welke risico’s willen ze niet nemen en waarom? Welke risico’s kunnen zij beter beheersen dan hun maatschappelijke partners? Welke risico’s moeten ze beperken?

Het is belangrijk niet alleen te kijken naar de potentiele gevaren, maar ook naar de potentiele beloningen. Een te voorzichtige instelling maakt het moeilijk om de kansen te zien”. Aan het woord is Annette van Driel, zij heeft de afgelopen periode uiteenlopende organisaties ondersteund bij het in kaart brengen van hun risicobereidheid.

Risico’s beoordelen per doelstelling

Om de risicobereidheid van een organisatie in kaart te brengen sluit zij aan bij de thema’s die spelen in die organisatie. “Per thema of doelstelling beoordelen we de belangrijkste dilemma’s waarmee de organisatie wordt geconfronteerd. We brengen in beeld welke standpunten er mogelijk zijn en stellen vervolgens gezamenlijk vast in hoeverre de organisatie bereid is hierop risico te nemen.” Binnen de corporatiesector spelen de belangrijkste dilemma’s op dit moment waarschijnlijk op het gebied van beschikbaarheid en duurzaamheid.

Door te investeren in innovatie kan een corporatie fungeren als startmotor voor de energietransitie en brengt tevens een verlaging van de woonlasten tot stand. Echter, technologische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op, waarmee het rendement op investeringen wellicht laag of negatief is. En ook op andere thema’s worden continue afwegingen gemaakt. In onderstaande voorbeeld heeft een corporatie haar bereidheid om risico’s te nemen per thema weergegeven.

De belangrijkste voordelen van inzicht in je risicobereidheid?

Door onze persoonlijke risicobereidheid te delen ontstaat een gesprek over kansen en risico’s. We krijgen begrip voor elkaars standpunten en kunnen vaststellen of we teveel dan wel te weinig risico nemen, of we de juiste risico’s nemen en of er alternatieve strategieën overwogen moeten worden met wellicht een hoger maatschappelijk rendement tegen dezelfde hoeveelheid risico. Het creëert een lerende organisatie, omdat bestuur en management met elkaar een dialoog aangaan over wat wel en wat niet gewenst is.

Ook de toezichthouder speelt een belangrijke rol in het vaststellen van de risicobereidheid. Zowel de interne als de externe toezichthouder geven (op onderdelen) aan met welke ondergrens een organisatie rekening moet houden bij  het uitvoeren van de taakstelling. Daar tegenover stelt de organisatie de ruimte die zij nodig heeft om het maatschappelijk rendement te realiseren. Hiermee ontstaat de juiste dialoog tussen toezichthouder en Bestuur/management.

Verschil gewenste risicobereidheid en werkelijke risicobereidheid?

“Er is een verschil tussen de gewenste risicobereidheid en werkelijke risicobereidheid. Dat verschil zien we in bijna alle organisaties. Het is daarom interessant om met elkaar incidenten uit het verleden te onderzoeken, om vast te stellen hoeveel afwijking de organisatie, inclusief haar toezichthouders in werkelijkheid accepteerden. In de praktijk zien we dat organisaties grote moeite hebben met het accepteren van negatieve afwijkingen, falen is lastig. Bij het vaststellen van de risicobereidheid moeten daarom ook de verwachtingen van de verschillende partijen worden gemanaged. Wanneer de risicobereidheid eenmaal is vastgesteld en gedeeld moet het voor iedereen duidelijk zijn welke risico’s we bereid zijn te nemen en wanneer we zenuwachtig worden. “

Risicobereidheid wordt een kader voor het ondernemingsplan

De risicobereidheid wordt daarmee echt een kader waarbinnen het ondernemingsplan wordt uitgevoerd en zet de toon voor de risicocultuur. Het geeft kleur aan de doelstellingen en achterliggende dillema’s. Het werkt als een richtlijn voor mensen om hun handelen in overeenstemming te brengen met toegestane mate van risico en kan een consistente benadering van risico in de hele organisatie bevorderen. Daarbij nodigt het kader medewerkers ook uit om na te denken over kansen op de onderdelen waar de risicobereidheid ruimte biedt.

Zelf aan de slag met uw risicobeleid?

Tijdens de training Risicomanagement en risicobereidheid in de praktijk leer je in hoe je risicomanagement op een effectieve wijze kunt inrichten. Handig, want een goed ingericht proces draagt bij aan het behalen van je doelstellingen. Het resultaat van deze training? Binnen één dag praktische handvatten en nieuwe inzichten die je direct kunt toepassen om het risicomanagement proces binnen je organisatie te implementeren of te verbeteren.