Kan mijn risicobereidheid omhoog?
Wil ik iets bereiken dan moet ik risico’s nemen. Van deze wetmatigheid is iedereen zich bewust. De vraag is, welke risico’s neem ik wel en welke niet? En waarom neem ik nu juist deze risico’s wel? Dit zijn de vragen die worden beantwoord bij het vaststellen van de risicobereidheid.
De corporate governance code zegt over risicobereidheid: “het bestuur legt verantwoording af over de risicobeoordeling en beschrijft de voornaamste risico’s waarvoor de vennootschap zich geplaatst ziet in relatie tot haar risicobereidheid”. Volgens de richtlijnen van de jaarverslaggeving (RJ 400) moet een corporatie iets zeggen over de bereidheid om risico’s en onzekerheden al dan niet af te dekken.
Tip: Tijdens de kennissessie Risicobereidheid en managen van risico’s leert u hoe u inzicht krijgt in de huidige risicobereidheid van uw organisatie.
Maar kan een corporatie nog wel risico’s nemen?
Kan een corporaties in het licht van alle negatieve berichtgeving de afgelopen jaren nog wel risico’s nemen? De meeste corporaties geven aan een lage risicobereidheid te hebben. De vraag is of deze beperkte bereidheid om risico’s te nemen terecht is wanneer we kijken naar welke maatschappelijke opgaven de corporaties de komende jaren voor staan?
Alle corporaties werken de komende jaren aan beschikbaarheid, betaalbaarheid, duurzaamheid, kwaliteit en leefbaarheid. Bij het maken van keuzes over de wijze waarop en de mate waarin we invulling geven aan deze doelstellingen komt iedere corporatie voor grote dillema’s te staan. Kiezen we voor een betaalbaar en duurzaam aanbod, of leidt dit tot te weinig aanbod? Kiezen we voor een gematigd huurbeleid of beperkt dit ons investeringsprogramma? De keuzes zijn afhankelijk van de lokale volkshuisvestelijke opgave, de politieke context, de opvattingen van de huurders, onze eigen visie, de harde financiële restricties en …. onze kijk op risico’s!
Welke risico’s spelen een rol bij het realiseren van doelstellingen?
“Bij het maken van keuzes speelt de basishouding van bestuurder en managers ten aanzien van risico’s intuïtief een belangrijke rol. Welke risico’s zien ze bij het realiseren van de verschillende doelstellingen? Welke risico’s willen ze niet nemen en waarom? Welke risico’s kunnen zij beter beheersen dan hun maatschappelijke partners? Welke risico’s moeten ze beperken?
Het is belangrijk niet alleen te kijken naar de potentiele gevaren, maar ook naar de potentiele beloningen. Een te voorzichtige instelling maakt het moeilijk om de kansen te zien”. Aan het woord is Annette van Driel, zij heeft de afgelopen periode uiteenlopende organisaties ondersteund bij het in kaart brengen van hun risicobereidheid.
Risico’s beoordelen per doelstelling
Om de risicobereidheid van een organisatie in kaart te brengen sluit zij aan bij de thema’s die spelen in die organisatie. “Per thema of doelstelling beoordelen we de belangrijkste dilemma’s waarmee de organisatie wordt geconfronteerd. We brengen in beeld welke standpunten er mogelijk zijn en stellen vervolgens gezamenlijk vast in hoeverre de organisatie bereid is hierop risico te nemen.” Binnen de corporatiesector spelen de belangrijkste dilemma’s op dit moment waarschijnlijk op het gebied van duurzaamheid.
Door te investeren in innovatie kan een corporatie fungeren als startmotor voor de energietransitie en brengt tevens een verlaging van de woonlasten tot stand. Echter, technologische ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op, waarmee het rendement op investeringen wellicht laag of negatief is. En ook op andere thema’s worden continue afwegingen gemaakt. In onderstaande voorbeeld heeft een corporatie haar bereidheid om risico’s te nemen per thema weergegeven.
De belangrijkste voordelen van het in kaart brengen van de risicobereidheid?
Door onze persoonlijke risicobereidheid te delen ontstaat een gesprek over kansen en risico’s. We krijgen begrip voor elkaars standpunten en kunnen vaststellen of we teveel dan wel te weinig risico nemen, of we de juiste risico’s nemen en of er alternatieve strategieën overwogen moeten worden met wellicht een hoger maatschappelijk rendement tegen dezelfde hoeveelheid risico. Het creëert een lerende organisatie, omdat bestuur en management met elkaar een dialoog aangaan over wat wel en wat niet gewenst is.
Ook de toezichthouder speelt een belangrijke rol in het vaststellen van de risicobereidheid. Zowel de interne als de externe toezichthouder geven (op onderdelen) aan met welke ondergrens een organisatie rekening moet houden bij het uitvoeren van de taakstelling. Daar tegenover stelt de organisatie de ruimte die zij nodig heeft om het maatschappelijk rendement te realiseren. Hiermee ontstaat de juiste dialoog tussen toezichthouder en Bestuur/management.
Bestaat er in de praktijk een verschil tussen de gewenste risicobereidheid en de werkelijke risicobereidheid?
“Dat verschil zien we in bijna alle organisaties. Het is daarom interessant om met elkaar incidenten uit het verleden dan wel mogelijke incidenten te onderzoeken om vervolgens te bepalen hoeveel afwijking de organisaties accepteerden. In de praktijk zien we dat organisaties grote moeite hebben met het accepteren van negatieve afwijkingen, falen is lastig. Bij het vaststellen van de risicobereidheid moeten daarom ook de verwachtingen van de verschillende partijen worden gemanaged. Wanneer de risicobereidheid eenmaal is vastgesteld en gedeeld moet het voor iedereen duidelijk zijn welke risico’s we bereid zijn te nemen en wanneer we zenuwachtig worden. “
Risicobereidheid wordt een kader voor het ondernemingsplan
“De risicobereidheid wordt daarmee echt een kader waarbinnen het ondernemingsplan wordt uitgevoerd en zet de toon voor de risicocultuur. Het geeft kleur aan de doelstellingen en achterliggende dillema’s. Het werkt als een richtlijn voor mensen om hun handelen in overeenstemming te brengen met toegestane mate van risico en kan een consistente benadering van risico in de hele organisatie bevorderen. Daarbij nodigt het kader medewerkers ook uit om na te denken over kansen op de onderdelen waar de risicobereidheid ruimte biedt.”
Zelf aan de slag met uw risicobeleid?
In juni, september en november organiseert Finance Ideas Academy een middag voor corporatie bestuurders, managers, toezichthouders en controllers die meer inzicht willen krijgen in het begrip risicobereidheid en de wijze waarop ze in hun eigen organisatie dit onderwerp aan de orde kunnen stellen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden voeren we de discussie over risicobereidheid om zo inzicht te krijgen in de wijze waarop de discussie binnen de eigen organisatie kan worden gevoerd. Het resultaat? Inzicht in de huidige risicobereidheid van uw organisatie.
