Drie prioriteiten van iedere duurzaamheidsopgave
Op de valreep van 2018 is het (concept)klimaatakkoord gepresenteerd dat momenteel bij de nationale rekenmeesters ligt. Zij hebben aangegeven op 13 maart, een week voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, hun doorrekeningen te publiceren. De doorrekeningen zijn allereerst bedoeld om te toetsen of de beoogde doelstellingen voor de CO2-reductie gerealiseerd worden. Zo niet, dan kan het akkoord terug naar de tekentafel. Laten we hopen dat de sommetjes kloppen en dat de politiek niet struikelt over het betaalbaarheidsvraagstuk. Wat betekent dat dan voor corporaties?
Corporaties geven gas en Rijk en huurders betalen mee
Corporaties gaan op korte termijn met de “Startmotor” en een bijdrage van EUR 500 miljoen maar liefst 100.000 woningen extra van het aardgas halen of aardgas-ready maken. Ofwel, een bijdrage van EUR 5.000 per woning. Dat is goed nieuws! Extra woningen aanpakken zorgt voor (1) extra CO2-reductie, (2) meer volume voor technologische ontwikkeling en schaalvoordelen, (3) meer huurders die profiteren van een lagere woonlasten en meer comfort. Corporaties die er snel bij zijn krijgen dus een bijdrage van EUR 5.000 per woning.
Eind 2018 is het Sociaal Huurakkoord opgesteld door Aedes en de Woonbond. In het artikel “Het thema van 2019: Investeren in betaalbaarheid en duurzaamheid” is de impact van de vergoeding van de huurder bij verduurzaming bepaald voor de investeringsruimte van corporaties. Onderstaande tabel laat zien dat de vergoeding van de huurder een investeringsruimte tot EUR 21.900 tot gevolg kan hebben.
#1: Warmtevraag zorgt voor hoge woonlasten
Een gemiddelde huurder betaalt ongeveer EUR 150 per maand voor zijn energie. Natuurlijk zijn er grote verschillen tussen huurders, de één verbruikt meer dan de ander, en ook de woning bepaalt natuurlijk voor een belangrijk deel de energierekening. De gemiddelde energierekening is circa EUR 100 voor gas (warmte) en EUR 50 voor elektriciteit. Met het voorziene klimaatbeleid van het Rijk gaat dat snel naar EUR 200 per maand met een verdeling van EUR 150 voor gas (warmte) en EUR 50 voor (elektriciteit). Dus waar kunnen we de beschikbare investeringsruimte het beste voor inzetten?
#2: Kader warmteaanbod regionale opgave
Een belangrijk deel van de uitvoering van het Klimaatakkoord ligt in de regio. Nederland is hiervoor verdeeld in 30 regio’s. Iedere regio stelt een Regionale EnergieStrategie (RES) op met afspraken over elektriciteit, (groen) gas en warmte. Gemeenten, provincies en waterschappen maken, in samenspraak met netbeheerders en andere partners, Regionale Energie Strategieën (RES), in ieder geval voor elektriciteit en warmte. Voor warmte wordt het mogelijke aanbod van duurzame warmte in de regio in kaart gebracht. Begin 2019 komt een regionale energiepotentie-analyse beschikbaar.
Het proces moet leiden tot een energiestrategie waarin is uitgewerkt welke concrete zoekgebieden geschikt zijn voor energie uit zon, wind, bodem of water. Er is in het Klimaatakkoord gesproken over procesparticipatie en draagvlak, maar bent u al betrokken bij de RES in uw regio?
#3: Transitievisie warmte door gemeenten
De concrete invulling van de RES is een verantwoordelijkheid voor de gemeenten. In de zogenaamde transitievisie warmte bepalen gemeenten het tijdspad waarop wijken van het aardgas gaan. Als dat vóór 2030 gepland is, zijn ook de potentiële alternatieve energie infrastructuren (all electric, (type) warmtenet etc.) bekend. Daarna bepaalt de gemeente op wijkniveau het uitvoeringsplan (vergelijkbaar met het instrument programma in de Omgevingswet) en besluit zij over de alternatieve energie infrastructuur van een wijk. Dit biedt het kader waarbinnen gebouweigenaren, netbeheerders, warmtebedrijven, gemeenten, aanbieders van verduurzamingspakketten en andere partijen investeringsbeslissingen nemen. Voor de invulling van de investeringsopgave een cruciaal traject dus. De duurzaamheidsinvestering van corporaties (welke investering wanneer) wordt voor een belangrijk deel bepaald door de transitievisie warmte van de gemeente. Is uw gemeente al begonnen en bent u gesprekspartner voor dit traject?
Warmte, warmte en warmte
Moet de focus voor het duurzaamheidsbeleid van corporaties niet veel meer verschuiven naar warmte? Minder warmtevraag betekent lagere woonlasten (en vaak ook een hoger comfort). Met het Klimaatakkoord en het Sociaal Huurakkoord komt er meer en meer investeringsruimte beschikbaar. Tel daar de gezonde uitgangspositie van de corporatie, uitzonderingen daargelaten, bij op, dan kan het toch niet anders dan dat er een verschil gemaakt kan worden.
Direct aan de slag met uw duurzaamheidsbeleid?
Een goede samenwerking met regionale en lokale overheden is cruciaal en niet overal vanzelfsprekend, merk ik in de dagelijkse praktijk. Een keer van gedachten wisselen over warmte, warmte, warmte? Ik drink graag een keer een warme kop koffie met u. Direct zelf aan de slag met een duidelijk afwegingskader, heldere definities, overtuigingen en goede uitgangspunten? Bekijk onze trainingen op het gebied van duurzaamheid.
