Goede voornemens vragen om gedragsverandering

Het jaar 2018 loopt op zijn einde. Voor veel mensen is dit vaak ook een moment om weer goede voornemens te maken. Meestal komt dat erop neer dat mensen volgend jaar dingen anders willen doen dan ze dit jaar hebben gedaan: meer sporten, minder snoepen, stoppen met roken, afvallen, meer sparen , meer tijd met familie en vrienden doorbrengen enzovoorts.

Veel van die voornemens staan ieder jaar opnieuw op de lijst met goede voornemens omdat ze niet gelukt zijn; stoppen met roken, afvallen en meer sparen zijn daarvan een uitstekend voorbeeld. Blijkbaar werkt het niet omdat gedrag aanpassen gewoon best moeilijk is Bewustwording is stap één, maar gedrag écht aanpassen kost nog wel wat meer energie…

Uw energierekening volgend jaar

Over energie en kosten gesproken. Stijgende energieprijzen en energiebelastingen zouden ervoor zorgen dat een gemiddeld gezin in een gemiddelde woning (1.500 m³ aardgas en 3.500 kWh elektriciteit) volgend jaar ruim € 300 meer aan energielasten kwijt is. Bij grotere gezinnen en grotere woningen is dat bedrag nog hoger.

Een deel van die stijging zit in de vaste kosten, maar het grootste deel heeft te maken met het variabele verbruik. De aanname dat de kosten zullen stijgen, is gebaseerd op een gelijkblijvend energiegebruik. Zoals aan de Klimaattafel in juni werd gezegd: “Wie geen energie bespaart gaat het voelen in de portemonnee.”

Die uitspraak geeft de burger moed, het betekent immers dat als u energie kunt besparen, uw energielasten niet hoeven te stijgen maar gelijk blijven of zelfs kunnen dalen.

Kan dat? € 300 besparen?

Een besparing van € 300 realiseren lijkt lastig. Als we uitgaan van een gasprijs van € 0,70 en een elektriciteitsprijs van € 0,23 betekent dit dat een besparing van ofwel 1.300 kWh (37%) elektriciteit ofwel 430 m³ aardgas (29%) nodig is om de stijgende lasten te compenseren.

Bij dit soort percentages schrikken de meeste mensen en zeggen dat dat niet haalbaar is. Ik ben er echter van overtuigd dat met de juiste (beperkte) investeringen en enige gedragsaanpassing een besparing in die orde van grootte gemakkelijk gerealiseerd kan worden. Maar net als bij goede voornemens zijn daarvoor twee stappen nodig: bewustwording en aanpassing.

Stap 1: Bewustwording

Mijn ervaring is dat een groot deel van de mensen in mijn trainingen, zelf niet goed weten wat hun eigen energieverbruik is. Gaat u voor uzelf eens na: hoeveel m³ aardgas en hoeveel kWh elektriciteit gebruikt u (met uw gezin) per jaar? En zelfs als u dat weet is dat eigenlijk is dat pas stap 0,5.

Weten wat u totaal verbruikt is minder interessant dan weten waarvoor u al die energie gebruikt. Pas als u dat weet kunt u actie ondernemen. Gaat u maar eens na: Waar komt dat hoge gasverbruik vandaan? Stookt u de verwarming graag een graadje hoger, of kunnen u en uw gezin geen genoeg krijgen van lekker lang onder een hete (regen)douche staan?

Is de elektriciteitsrekening hoog? Komt dat dan doordat u nog steeds niet alle lampen door LED heeft vervangen of doordat er in de garage een extra (oude) koelkast staat voor feestjes? Misschien droogt u de was nog met een ouderwetse luchtafvoer- of condensdroger? Heeft u enig idee wat het sluipverbruik is? Of weet u niet of u verborgen energieslurpers (een oude ventilatiebox op gelijkstroom, de pomp van uw vloerverwarming, kastjes voor digitale TV, close-in boilers/Quookers) in huis heeft? Pas als u weet waar uw (hoge) energieverbruik vandaan komt kunt u actie ondernemen.

Een tweetal tips:

• Het elektriciteitsverbruik van uw apparaten is altijd terug te vinden in de gebruiksaanwijzing, maar kunt u ook eenvoudig meten met een elektriciteitsmeter.
• Het waterverbruik van uw douche kunt u eenvoudig meten door te timen hoe lang het duurt voor u een emmer gevuld heeft.

Stap 2: Actie ondernemen

Nu u weet wat uw verbruik is én waar het vandaan komt, kunt u bepalen wat voor u het meeste oplevert. Is uw tapwaterverbruik laag, maar uw gasverbruik hoog, dan ligt het isoleren van uw woning voor de hand. Die investering is hoger, maar verdiend zich wel snel terug. Uw krijgt er gegarandeerd meer wooncomfort en een lagere energierekening voor terug.

Een eenvoudige besparing op het verbruik voor verwarming is het (waterzijdig) laten inregelen van uw CV systeem. Dit levert al snel zo’n 10% besparing op, daarmee zijn de eerste € 80 verdiend. Op het gasverbruik voor douchewater is eenvoudig 30% tot 50% te besparen, als u kiest voor een echte waterbesparende douchekop.

Ook voor regendouches zijn er waterbesparende varianten op de markt. Voor een gemiddelde gezin levert een waterbesparende douchekop zo’n € 90 tot € 110 per jaar op. De investering is ongeveer de helft daarvan. Voor wie in terugverdientijden denkt: binnen een half jaar hebt u uw investering er uit. De besparing met deze twee ingrepen komt uit op € 180 per jaar (15% tot 20% op de variabele kosten voor gas).

Als het dat gemiddelde gezin daarnaast lukt om nog € 120 (520 kWh) op elektriciteit te besparen gaat de elektriciteitsrekening niet omhoog. Op 3.500 kWh moet dus zo’n 15% bespaart worden. In mijn ervaring is besparen op elektriciteit de eenvoudigste opgave. Een paar kleine voorbeelden:

• Verborgen energieslurpers: Die oude koelkast in de garage echt alleen bij feestjes aanzetten (300 kWh/jaar), de pomp voor de vloerverwarming die 24/7 aanstaat buiten het stookseizoen uitzetten, het kastje voor digitale TV anders instellen (330 kWh/jaar).
• Het vervangen van uw gloei-, halogeen- en spaarlampen door LED verlichting (200 kWh/jaar).
• Het vervangen van uw oude ventilatiebox met wisselstroomventilator door een ventielatiebox met gelijkstroomventilator (350 kWh/jaar).
• Het vervangen van uw oude luchtafvoer- of condensdroger door een zuinige warmtepompdroger (300 kWh/jaar).

Het minder gebruiken van verborgen energieslurpers levert een grote besparing zonder grote investeringen. De terugverdientijd is daardoor minder dan één dag. Daarbij hoeft u uw gedrag nauwelijks aan te passen. Ook voor energiezuinige verlichting is geen gedragsaanpassing noodzakelijk, alleen de aanschaf van nieuwe lampen. Voor wie in terugverdientijden denkt: deze investering is vaak al binnen 1 jaar terugverdient.

Ventilatieboxen en wasdrogers sneller terugverdiend dan zonnepanelen

Voor ventilatieboxen en wasdrogers zijn de terugverdientijden iets langer, maar nog altijd (veel) sneller dan de terugverdientijd voor zonnepanelen. Het grote gevaar van onze zuinige Nederlandse mentaliteit is echter dat we energieslurpende apparaten niet willen vervangen omdat ze nog werken. Behoed u voor deze verkeerde zuinigheid!  Als het gemiddelde gezin twee van de bovenstaande besparingen weet te realiseren is de 520 kWh grens al geslecht. Als ze verder gaan wordt de energierekening in 2019 zelfs nog lager dan in 2018.

Stap 3: Gedragsverandering

De bovenstaande besparingen vragen nauwelijks om gedragsverandering. Met gedragsverandering  valt echter nog extra te besparen zonder dat dat u geld kost. De verwarming een graadje lager, korter douchen, de vaatwasser en wasmachine alleen aanzetten als ze echt vol staan, de was wat vaker (buiten) ophangen in plaats van in de droger, van al uw apparaten alleen nog maar de ECO stand gebruiken, de waterkoker niet verder vullen dan noodzakelijk.

De mogelijkheden zijn er al. U moet het alleen wel echt willen en doen. En niet alleen u, maar ook uw partner en kinderen moeten meedoen.

Wordt uw energierekening volgend jaar lager?

Ik durf daarmee de stelling aan dat als een gemiddeld gezin zich in de vakantie rond de feestdagen één dag verdiept in haar energieverbruik er daarop actie onderneemt een hogere energierekening niet nodig is. Ik denk zelfs dat deze volgend jaar lager kan zijn.

En Joost… wat doe jij zelf dan?

Onder het motto ‘practice what you preach’, heb ik afgelopen jaren ieder jaar goede voornemens gemaakt op het gebied van energiebesparing. Door (kleine) investeringen en gedragsaanpassing is mijn energierekening ieder jaar gedaald. Het eindresultaat: 50% besparing op elektriciteit en 45% besparing op tapwater. Ik hoop dat dat voor u als inspiratie kan dienen. Wie tips wil mag me altijd bellen of mailen.

Gaat energie besparen het goede voornemen zijn dat volgend jaar wel gaat uitkomen? Welk doel gaat u zichzelf stellen? Een lager energieverbruik of een lagere energierekening?

En nu naar de corporatie: wat zijn uw goede voornemens?

Wat voor u persoonlijk geldt, geldt natuurlijk ook voor uw huurders. Kennis delen en gedragsverandering stimuleren, draagt bij aan het verlagen van het energieverbruik en het CO₂-neutraal maken van uw woningvoorraad. Als corporatie investeert u daarbij uiteraard in een goede schilisolatie en kierdichting om het gasverbruik te beperken en zorgt u voor zuinige installaties in uw woningen (CV-ketels, warmtepompen, ventilatieboxen, warmteterugwinning) en algemene ruimten (LED verlichting, liften en hydrofoorinstallaties) om het verbruik nog verder te beperken. Dat hier een passende huurverhoging tegenover moet staan om de financiële haalbaarheid van uw maatschappelijke taak ook in de toekomst te kunnen waarborgen staat buiten kijf.

De opgave om uw woningvoorraad betaalbaar te houden en tevens CO₂-neutraal te maken vraagt om een brede kennis van techniek, financiën en bewonersgedrag. Als u deze weet te verenigen in een goed onderbouwde duurzaamheidstrategie, welke landt in het assetmanagement en zich laat vertalen in uitvoerbare complexbeheerplannen, dan kunt u er zeker van zijn van een CO₂-neutrale woningvoorraad in 2050 haalbaar is.

Van goede voornemens naar goede plannen en naar werkelijkheid! 2019 wordt een mooi jaar!